بررسی شرایط حقوقی فرزند خواندگي

دسته بندي : علوم انسانی » حقوق
به طوری که در شماره قبل اشاره شد، در صدر اسلام بنابر جهاتی فرزندخواندگی متحول شد و با نسخ و حذف نهاد فرزندخواندگی در حقوق اسلام، این نهاد حقوقی جایگاه خود را در کشورهای اسلامی از دست داد. در حقوق ایران نیز بعد از انقراض حکومت ساسانیان و ورود احکام اسلامی به این کشور، فرزندخواندگی منسوخ گردید و تا سال 1353 شمسی این نهاد مهم حقوقی و اجتماعی فاقد پایگاه‏قانونی بود و فقط در میان اقلیت‏های مذهبی غیر مسلمان براساس آیین و مذهب آنان فرزندخواندگی ادامه یافته و برابر قانون رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه مصوب 1312، منشاء آثار حقوقی بر پایه عادات مسلمه متداوله در مذهب پذیرنده فرزند بوده و هست.
در بین مسلمانان ایرانی به رغم فقدان مقررات و ضوابط قانونی در زمینه فرزندخواندگی، از قدیم‏الایام، نگاهداری و سرپرستی و تربیت اطفال بی‏سرپرست به عنوان اقدام به امر خیر و عمل خداپسندانه مورد توجه بود. خانواده‏ها در این زمینه بی‏تفاوت نبوده و عملاً از اطفال بی‏سرپرست مراقبت و سرپرستی می‏کردند. اما برای حمایت از این گونه اطفال، ضابطه و قانونی وجود نداشت و در نتیجه حقوق و تکالیف افراد نیکوکار و خیّر مشخص نبود و هیچ‏گونه وسیله قانونی برای کنترل این امر مهم اجتماعی تا قبل از سال 1353ش. به وجود نیامده بود. اگر خانواده‏هایی که اطفال بی‏سرپرست را نگاهداری می‏کردند، آنها را از منزل خود بیرون می‏کردند، این اخراج مسئولیتی به وجود نمی‏آورد و این گونه کودکان در جامعه سرگردان می‏شدند و غالبا در دام تبهکاران افتاده، به فساد کشیده می‏شدند. به عبارتی رساتر برای کودکان بی‏سرپرستی که گاهی در عمل جذب خانواده‏ها می‏شدند، به طور رسمی و قانونی حقوقی شناخته نشده بود.


فهرست مطالب:
1. مختصری در مورد فرزند خواندگی
2. شرایط سرپرستان
2. 1. اعضای یک خانواده و زن و شوهر بودن سرپرستان
2. 2. اقامت داشتن زوجین سرپرست در ایران
2. 3. تراضی زوجین سرپرست
2. 4. فاقد فرزند بودن سرپرست‏ها
2. 5. داشتن سن لازم
2. 6. نداشتن سابقه کیفری مؤثر
2. 7. اهلیت زوجین سرپرست
2. 8. صلاحیت اخلاقی سرپرست
2. 9. تمکن مالی سرپرست
2. 10. مبتلا نبودن سرپرست‏ها به بیماری‏های صعب‏العلاج
2. 11. عدم اعتیاد  
2. 12. تدین به اسلام
3. شرایط فرزند خوانده
3. 1. کم سن بودن کودک
3. 2. ناشناس بودن خانواده کودک  
4. نحوه واگذاری طفل و مرجع صالح
4. 1. تقاضانامه
4. 2. مرجع رسیدگی
5. آثار فرزند خواندگی
5. 1. حضانت و تربیت طفل
5. 2. نفقه
5. 3. اداره اموال و نمایندگی قانونی فرزندخوانده
5. 4. اطاعت فرزندخوانده از سرپرست‏ها
5. 5. حرمت ازدواج
5. 6. نام خانوادگی
5. 7. توارث
5. 8. قطع نشدن رابطه فرزندخوانده با پدر و مادر اصلی و سایر اقارب نسبی
5. 9. رابطه‏نداشتن فرزندخوانده با اقارب نسبی و سببی و رضاعی سرپرست‏ها
6. پایان فرزندخواندگی
6. 1. بطلان فرزندخواندگی
6. 2. فسخ فرزندخواندگی  
7. نتیجه
منابع و پی نوشت ها